Krystian Lupa

Studiował fizykę, malarstwo i grafikę, reżyserię filmową i teatralną. Debiutował w 1976 roku realizacją „Rzeźni“ S. Mrożka w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie. W Teatrze im. Norwida w Jeleniej Górze skupił wokół siebie młodych aktorów. Tam, zafascynowany Witkacym i psychoanalizą Junga, badał możliwości teatru jako narzędzia poznania. Powstały wtedy inscenizacje oparte na dramatach Witkacego „Nadobnisie i koczkodany“, „Pragmatyści“, „Maciej Korbowa i Bellatrix“. W drugiej połowie lat 80. przeniósł się na stałe do Krakowa. Na Scenę Kameralną Starego Teatru adaptował wielkie dzieła literatury niemieckiej i rosyjskiej, Rilkego, Musila, Dostojewskiego. Kreacje aktorskie w jego spektaklach, jak choćby w „Braciach Karamazow“ czy „Kalkwerku“, charakteryzują się wyjątkowym stopniem skupienia i emocjonalnej precyzji. W latach 1995–98 powstała jeo adaptacja „Lunatyków“ Brocha. Kolejny temat, który coraz bardziej angażuje Lupę, to mistyfikacje i zakłamania, nieobce zwłaszcza jednostkom twórczym – inspiracją staje się demaskatorskie pistarstwo T. Bernharda. Lupa inscenizuje jego powieści i dramaty w Krakowie, Wrocławiu („Immanuel Kant“ w Teatrze Polskim) i w Teatrze Dramatycznym w Warszawie. Eksplorując problemy i mity związane z duchowym rozwojem człowieka coraz częściej sięga po literaturę rosyjską (Czechow, Gorki) oraz dramat współczesny (Dea Loher, Werner Schwab). W ostatnich realizacjach („Factory 2“ w Narodowym Teatrze Starym w Krakowie i „Persona. Marilyn“ w Teatrze Dramatycznym) skupia się na poszukiwaniach odpowiedzi na pytanie o tożsamość artysty. W Teatrze Dramatycznym powstały: „Powrót Odysa“ (1999), „Auslöschung/ Wymazywanie“ (2001), „Niedokończony utwór na aktora/Sztuka hiszpańska“ (2004), „Na szczytach panuje cisza“ (2006), „Persona. Marilyn“ (2009). W Teatrze Polskim we Wrocławiu przygotował Poczekalnię 0, a we współpracy z TR Warszawa „Miasto snu“. W 2014 roku  „Wycinka Holzfällen“ spektakl Lupy z Teatru Polskiego we Wrocławiu zdobył nagrodę główną Międzynarodowego Festiwalu Boska Komedia. W Teatrze Łaźnia Nowa reżyser podjął się rekonstrukcji dawnego spektaklu dyplomowego PWST w Krakowie (z 1993 r.) – „Macieja Korbowę i Bellatrix“ S. I. Witkiewicza.